Y Ddeddf Hawliau Dynol

Wedi ei gyhoeddi: 15 Tachwedd 2018

Diweddarwyd diwethaf: 15 Tachwedd 2018

I ba wledydd mae hyn yn berthnasol?

  • Lloegr
  • Alban
  • Cymru

Mae Deddf Hawliau Dynol 1998 yn nodi’r hawliau a’r rhyddid sylfaenol y mae gan bawb yn y DU hawl iddynt. Mae’n ymgorffori’r hawliau a nodir yn y Confensiwn Ewropeaidd ar Hawliau Dynol (ECHR) i gyfraith ddomestig Prydain. Daeth y Ddeddf Hawliau Dynol i rym yn y DU ym mis Hydref 2000.

Erthyglau 1 a 13

Nid yw Erthyglau 1 a 13 o’r ECHR yn rhan o’r Ddeddf. Mae hyn oherwydd, trwy greu’r Ddeddf Hawliau Dynol, mae’r DU wedi cyflawni’r hawliau hyn.

Er enghraifft, mae Erthygl 1 yn dweud bod yn rhaid i wladwriaethau sicrhau hawliau’r Confensiwn yn eu hawdurdodaeth eu hunain. Y Ddeddf Hawliau Dynol yw’r brif ffordd o wneud hyn ar gyfer y DU.

Mae erthygl 13 yn sicrhau, os caiff hawliau pobl eu torri, eu bod yn gallu cyrchu rhwymedi effeithiol. Mae hyn yn golygu y gallant fynd â'u hachos i'r llys i geisio dyfarniad. Cynlluniwyd y Ddeddf Hawliau Dynol i sicrhau bod hyn yn digwydd.

Beth mae'r Ddeddf Hawliau Dynol yn ei wneud

Mae gan y Ddeddf dri phrif effaith:

1. Gallwch geisio cyfiawnder mewn llys Prydeinig

Mae’n ymgorffori’r hawliau a nodir yn y Confensiwn Ewropeaidd ar Hawliau Dynol (ECHR) i gyfraith ddomestig Prydain. Mae hyn yn golygu, os yw eich hawliau dynol wedi’u torri, gallwch fynd â’ch achos i lys Prydeinig yn hytrach na gorfod ceisio cyfiawnder gan Lys Hawliau Dynol Ewrop yn Strasbourg, Ffrainc.

2. Rhaid i gyrff cyhoeddus barchu eich hawliau

Mae’n ei gwneud yn ofynnol i bob corff cyhoeddus (fel llysoedd, heddlu, awdurdodau lleol, ysbytai ac ysgolion a ariennir yn gyhoeddus) a chyrff eraill sy’n cyflawni swyddogaethau cyhoeddus barchu a diogelu eich hawliau dynol.

3. Mae cyfreithiau newydd yn gydnaws â hawliau'r Confensiwn

Yn ymarferol mae’n golygu y bydd y Senedd bron bob amser yn gwneud yn siŵr bod cyfreithiau newydd yn gydnaws â’r hawliau a nodir yn y Confensiwn Ewropeaidd ar Hawliau Dynol (er bod y Senedd yn y pen draw yn sofran ac yn gallu pasio deddfau sy’n anghydnaws). Bydd y llysoedd hefyd, lle bo modd, yn dehongli cyfreithiau mewn ffordd sy’n gydnaws â hawliau’r Confensiwn.

Dysgwch fwy am hawliau dynol a sut maen nhw'n chwarae rhan yn ein bywydau bob dydd: beth yw hawliau dynol?

Lawrlwythwch gopi llawn o'r Ddeddf Hawliau Dynol.

Diweddariadau tudalennau

Tudalennau cysylltiedig ar y wefan hon